بروزرسانی: 22 آذر 1404
انسان و ایمان از نگاه استاد مطهری
در روایاتی از رسول مکرم اسلام صلی الله علیه و آله ایمان چنین شناسانده شده است: ایمان تصدیق با قلب، اقرار با زبان و عمل با اعضا و جوارح سایت ebavar میباشد. ، حشویه و تعلیمیه، ایمان از روی تقلید را درست دانستهاند. در قرآن هم، درباره ایمان، روی دو جنبه «باور قلبی» و «عمل» بسیار تأکید شده است.وقتی قرآن میخوانید، بارها و بارها بهتعبیر «آمَنوا وَ عَمِلوا الصّالحات» برمیخورید؛ یعنی ایمان در کنار عملِ خوب و شایسته است. در مسیحیت، هم وحی یک حقیقت مافوق طبیعی است و هم ایمان؛ و این دو حقیقت مافوق طبیعی، قلمرو آشکار شدن رازگونهٔ خداوند برای انسان از طریق عیسی مسیح است. نقطهی آغاز برای رهبری مسیحی شحص رهبر نیست، بلکه آن حقایق ابدیست که خداوند برای ما آشکار کرده است، حقایقی که دنیا را برایمان معنیدار ساخته، درکمان را شکل داده و ما را به عمل سوق میدهند. 1ـ زبور؛ زبور نام کتابی است که خداوند متعال بر حضرت داود علیه السلام نازل فرموده است.
از این آیه استنباط میشود که خداوند متعال به همراه هر کدام از پیامبران کتابی فرو فرستاد تا به وسیله آن در میان مردم به قضاوت پرداخته حق و باطل را مشخص کرده و عدل را اجرا نموده و از ظلم جلوگیری کنند. 2ـ تورات؛ تورات نام کتابی است که بر حضرت موسی علیه السلام نازل شد. چنین نیست که شرایط زمانی، مکانی و زندگی یک فرد آن را برای همیشه محدود خود نماید و فرصت رشد و تغییر را از آن دریغ نماید. البته باید این نکته بسیار مهم را نیز در خلال این بحث مطرح کنیم که اگر انسان اراده نماید میتواند تمام اتفاقات و شرایط پیرامونی خود را که حاصل عوامل خارجی بوده برای همیشه با یک تغییر اساسی مواجه نماید. راههای فراوانی برای تنومندسازی این نهال تازه رویده شده وجود دارد اما موثرترین آن شستشوی آینه درونیمان است.
اما باید به یاد داشته باشیم فردی که با قدرت ایدهها و رویاهای خود را به واقعیت بدل میکند و علاوه بر توسعه خود به رشد و اتساع جهان آفرینش سرعت و شتاب میبخشد چه آگاهانه و چه ناآگاهانه متصل به حق تعالی شده است. که در آن S فردی است که حالت ذهنی را داراست، A نگرش را نشان میدهد و P جملهای است که گزاره را بیان میکند. یکی دیگر از راههای تعریف باور، آن را به مثابه بازنمایی ذهنی از یک نگرش مثبت جهتگیریدار به سمت محتمل دانستن حقیقی بودن چیزی تعریف میکند. پاسخ کاملاً روشن است قرآن تمامی انسانها را از طریق اعجاز الفاظ و معانی نهفته در درون آنها به سمت نیرویی غیبی سوق میدهد که منبع همه چیز است. سوال دیگر در این مورد آن است که ما باید به شاید کاملترین جواب به این سوال در تعریفی که امین الاسلام طبرسی صاحب تفسیر گرانقدر مجمع البیان از ایمان میکند نهفته باشد. و این یعنی مفهوم اصیل آزادی. تنها در تبلیغات زبانى نمى توان جستجو کرد, بلکه باید با نگرش جامع نسبت به رفع موانع و ایجاد شرایط مناسب بر رشد باور به قیامت تإکید کرد تا تمامى افراد جامعه آگاهانه و با اختیار کامل پذیراى این باور اصیل و سازنده در جامعه دینى باشند.
معمولاً این ایده نوعی دین، و مجموعهای از ایدههای کلی و جزئی است. شیاطین جن و انس نیز انسان را به تبعیت از غرایز و سیر در عالم حیوانى و میل هاى نفسانى سوق مى دهند. در چنین شرایطی است که به تعبیر مولانا در مثنوی معنوی چنین افرادی که اعتقاد و ایمان به چیزی ندارند، خود را از فضائل اهل فضل محروم میکنند. مثل اینکه انسان وارد استخر می شود اما قطره ای از آب داخل بدن او نمی رود یا وقتی که وارد حسینیه می شویم، اما باید ببینیم فکر حسین هم وارد فکرِ ما شده است ؟
قرآن می فرماید: ایمان بعضی از مردم مقطعی و موسمی است ، « فَإِذا رَكِبُوا فِی الْفُلْكِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصینَ لَهُ الدِّینَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَى الْبَرِّ إِذا هُمْ یُشْرِكُونَ » 6 وقتی گیر می كنند ، " یا الله " می گویند امابعد از نجات ، همه چیز را فراموش می کنند. به احتمال زیاد یک نظریه پرداز توطئه معتقد است که هرکسی که بخواهد نظریه خود را خنثی کند، خود درگیر آن است و خود بخشی از توطئه است. به طور کلی باورهای ما تحت عوامل بسیاری در حال تغییر و ضمیرناخودآگاه همان نیز در حال برنامه ریزی شدن است اما در این بخش سه 3 عامل مهم و تاثیرگذار میپردازیم که نقش عمده را در شکل گیری باورهایمان چه مثبت و چه منفی ایفا میکنند.
در این فرهنگ, رابطه انسان با خدا و, در نتیجه, با خودش قطع شده است و انسان هیچ ارتباطى با پیامبران و تعالیم آسمانى ندارد. »(سوره بقره/آیه 136) ايمان آورديم به خدا و آنچه بر ما نازل شده منظور امام على و حضرت فاطمه و امام حسن و امام حسين علیهمالسلام است و در مورد ساير ائمه اطهار عليهمالسلام نيز جارى است. در سوره عنکبوت آیه 29 خداوند میگوید: «بگو: در زمین بگردید و بنگرید خداوند چگونه آفرینش را آغاز کرده است؟ ↑ سوره توبه، آیه ۹ و ۱۲۴. در آیه دیگری، کسانی را که به خدا، فرشتگان، کتب آسمانی، فرستادگان الهی و روز قیامت کفر میورزند، گمراه شمرده است: «وَمَنْ یکفُرْ بِاللّهِ ومَلائکتهِ وَکُتُبهِ وَرُسُلِهِ وَالْیوْمِ الآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً بَعیداً»2. او کسی است که همنام با پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) است و اهل سنت تحت همین مضمون احادیث در کتب خود از پیامبر روایت کردهاند. در کتب آسمانی چه مطالبی ذکر شده است؟
گفت : بله. شما آبرویش را بریزید ، هر چه بخواهید ، به شما میدهم . اما باید گفت که حقیقت معاد را جز انسانهای صالح و معصومین علیهم السلام نمیتوانند به خوبی درک کنند؛ از طرفی هم اصل معاد به گونهای نیست که مردم عادی قدرت بر درک آن نداشته باشند؛ در غیر اینصورت هیچ گاه خداوند متعال در کتاب خود، از انسانها اعتقاد به آن را درخواست نمیکرد. داشت اما لازمه این انتقال بدون خونریزی را عدم مقاومت سرمایهداران در برابر تغییر و همچنین بلوغ فکری جامعه میدانست. اینک کمی با تأمّل بیشتر به این مسأله مینگریم، آن هم براساس آیات قرآن. اغلب اینگونه ادعا میشود که میان عقل و ایمان دوگانگی وجود دارد و قلب و ذهن در تعارض دائمی با هم هستند. این تصدیق در پی معرفت و شناخت و البته با دوری از عناد و ستیزهجویی حاصل میشود. خلسه امکان میدهد که درد، شرم و احساس گناه قطع شود و به این دلیل بسیار جذاب است. زیرا ایمان حقیقی زمانی معنا پیدا میکند و زمانی کاربرد خود را نشان میدهد که حاصل یک نتیجه و دستاورد اثربخشی باشد. اعتیاد چطور عمل میکند؟ همچنین خواندیم که مخدرها آن قسمت از مغز که مسئول ترشح مواد طبعی مسئول احساسات است را به مرور از کار می اندازند بنابراین شخص برای تسکین یا دست یافتن به شادی و لذت مجبور به مصرف دوباره مواد خواهد شد و به مرور به این مواد اعتیاد پیدا میکند.
اعتیاد یک بیماری است و هر بیماری قابل درمان است، همچنین با پیشگیری اعتیاد از طریق آموزشهای خودکنترلی، میتوانیم از این بیماری جلوگیری نماییم . در نظر اسلام خدا و روح و عالم غیب اساس توحید و فلسفه اسلامی بشمار میرود، بنابراین ایمان به این حقایق برای مسلمانان اساسی و اصولی است و کسی که به این اصول ایمان نداشته باشد نمیتواند ایدئولوژی و مکتب اسلام را بپذیرد. هر وقت گرفتار می شوند ، مؤمن هستند ، اما بعد از رها شدن از گرفتاری خدا را نیز فراموش می کنند . کلی هزینه کرده ام ، اگر بخواهیم نماز بخوانیم آرایش سر و صورتمان ، لباسمان بهم می خورد ،. اگر افراد در شرایط پاک و سلامت رشد و نمو یابند با دریافت آگاهیهای درست و کارآمد این قوه الهی شکوفا میشود، اما اگر در محیطی رشد یابد که سراسر تحقیر، سرزنش و تحریف باشد انزوا و پوچی برای همیشه با آنها خواهد بود. به نظر شما چگونه این رویدادهای شگفت انگیز علمی پدیدار شده است؟ بکوشید به موضوعات امید بخش و زیبا توجه کنید زیرا ، باورهای شما متکی به ورودیهای ذهنی شما میباشد. علت محبوبیت و تاثیرات الهام بخش بیش از اندازه انیشتن در جهان آنگونه که خودش بیان میکند به علت توحید (باور و ایمان به خداوند) بوده است.
الف- خداوند متعال خالق، رازق، محیی و ممیت و پروردگار کائنات است، و انسانها مسئول اعمال خویش بوده و به صورت عادلانه نتیجه اعمال خود را میبینند. زمانی که شما برای انجام یک کاری از شجاعت و جسارتتان استفاده میکنید توسط خداوند اتفاقات پنهان دیگری در حال به وجود آمدن است که در نهایت ماه عسل آن اتفاقات پنهان در حقیقت ساده تر شدن و همچنین راحتتر شدن فعالیتهایتان توسط الله مهربان است. معمولا با بالا رفتن سن آدمیان, زمینه بیدارى این گرایش بیشتر فراهم مىآید; به طورى که اغلب افراد کهن سال در اواخر عمر به یاد مرگ و قیامت مى افتند و تلاش مى کنند با تمهیدات گوناگون و استفاده از امکانات و سرمایه هاى خویش براى زندگى اخروى خود توشه اى برگیرند. گفتند: جز همین زندگى دنیایى، زندگى دیگرى نیست، مىمیریم و زنده مىشویم (یک گروه مىرویم و یک گروه مىآییم) و ما را چیزى جز طبیعت و روزگار نابود نمىکند، در حالى که هیچ گونه علمى بر این ادّعا ندارند. چگونگی تناسخ شخص بوسیله کارما تعیین می شود، که یک اصل علت و معلولی است که بوسیله بالانس طبیعت مقرر می شود.
می گوییم : خانم شما چرا ؟ چگونه خواهید بود آن زمانی که فرزند مریم در بین شما نازل شود و امام شما از خودتان باشد.» در نتیجه اینکه شیعه طبق این اعتقاد معتقدند که او زنده است و نمرده و همراه با حضرت عیسی نزول میکند و به امر خداوند ظهور کرده و زمین را پر از عدل و داد میکند. قصص، آیات 76 و 79) اما از نظر قرآن، قدرت، زمانی ارزش مییابد که در مسیر تعالی و کمال آدمی و جامعه باشد.اگر قدرت به این قصد و هدف مورد توجه قرار گیرد، نه تنها ارزش میشود، بلکه شایسته آن است که مطلوب آدمی قرار گیرد؛ زیرا خود بهترین ابزار رشد و تعالی شخص و جامعه میشود.
بر این عقیدهاند که ایمان و اسلام واقعی یکی است، اما اسلام ظاهری متفاوت از ایمان و اعم از آن است؛ بر این اساس، کسانی که اسلام ظاهری دارند، لزوما مؤمن نیستند، اما همه مؤمنان، مسلمان نیز هستند. محافظ دوران گوریو برای پادشاه ژنرال چوی یونگ باهوش است اما کمی ساده لوح است و تقریباً هرگز لبخند نمیزند. مجموعه ای از کاشیهایی که از شکل دندانه دار و کایت استفاده میشود میتواند برای ایجاد تیراندازهای پنرز تسلیشن aperiodic استفاده شود، گرچه شواهدی وجود ندارد که چنین مجموعه ای در دوران قرون وسطی مورد استفاده قرار گیرد. «علیاکبر رنجبر یک مامور فاسد است، پول ایمان را پس نمیدهد و با سوء استفاده از جایگاه و لباس نیروی انتظامی باجگیری میکند. در جامعه سرمایهداری کارگر (نیروی کار) کالایی را تولید میکند که تحت قوانین بازار آزاد (قوانینی که کارگران توانایی تغییر یا اثرگذاری بر آن را ندارند) به فروش میرسد و همچنین توسط سرمایهداری به خدمت گرفته میشود که مالک و کنترلکننده کامل ابزار تولید است پس نیروی کار هیچ کنترلی حتی بر خود (به عنوان نیروی کار) و یا بر کالایی که تولید میکند، ندارند و این مخالف فطرت آزاد و کنترلگر انسانی است. به نظر استاد: «علم به ما روشنایی و توانایی میبخشد و ایمان، عشق و امید و گرمی؛ علم ابزار میسازد و ایمان، مقصد».
این تعریف از ایمان، ریشه در قرآن کریم دارد. این اعتقادنامه را به رسولان مسیح نسبت دادهاند یعنی هر کدام از ۱۲ بند این اعتقادنامه را یکی از آنها بیان کردهاست. بهائیان بر این باور هستند که آثار حضرت بهاءالله و تعالیمشان در برگیرندۀ بینشی وحدتبخش نسبت به آیندۀ اجتماع بشری است. گویشها مهم نیست، این رفتار است که شخصیت، هویت و کیفیت بینش انسانها را مشخص میکند. افرادی که عمگرا هستند و رنگ و بوی اعمال در افکار و رفتار آنها احساس میشود صرف نظر از هر گونه اعتقاد، نژاد و مسائل دیگر به یک حقیقت واحد ایمان دارند.