درمان نشخوار فکری با ذهن آگاهی

امیدوارم که با انجام مداوم مدیتیشن و تمرینات ذهن آگاهی به خودتان این هدیه را بدهید که کمتر درگیر افکار و احساسات مزاحم بشوید.

راهکار ذهن آگاهی است

این داستان ها، مثال هایی از نشخوار فکری بودند؛ زمانی که بی نتیجه و بی هدف دورِ افکار منفی، تصاویر رویدادهای دردناک گذشته یا سناریوهای ذهنی خودمان می چرخیم و دوباره از سرخط شروع می کنیم. نشخوار فکری را به سیاه چاله تشبیه می کنند چون انرژی و وقت ما را به درون خود می کشد و هیچ نوری از خود ساطع نمی کند.

بنابراین زمانی که شما کار خاصی انجام نمی دهید یا کارهای شما از جنس عادت و روتین هستند، شبکه پیش فرض فعالیت بیشتری خواهد داشت و دقیقا در همین زمان ها خواهدبود که نشخوار فکری را تجربه می کنید. مثلا زمانی که در حال رانندگی، قدم زدن یا مشغول شستن ظرف ها هستید یا در رختخواب دراز کشیده اید و منتظرید که خوابتان ببرد.

«لیلا» دائما خاطراتی از یک رابطه عاطفی آسیب زا را در ذهنش تکرار می کند. او صحنه های مختلف از بحث وجدل هایی را که در آن رابطه داشته، برای خود یادآوری می کند و در سناریویی که می سازد، این بار به گونه ای متفاوت رفتار می کند: فریاد می کشد و حقی را که از او ضایع شده بازمی ستاند.

اما اگر در این مسیر، دوباره خودتان را اسیر گردباد افکار آزاردهنده و بی هدف دیدید، این بار می دانید چه کاری برای آرام کردن این طوفان انجام دهید. فراموش نکنید که افکار مثل مهمان هایی پشت در خانه ذهنمان هستند؛ می توانیم انتخاب کنیم که در را برای کدام باز کنیم تا وارد شود و کدام را پشت در نگه داریم.

ذهن آگاهی مشاهده اتفاقات، حواس بدنی، عواطف و افکار بدون درگیرشدن یا قضاوت خودمان یا چیزهای دیگر است. به جای همراه شدن با افکار و احساسات منفی و تعریف شخصیت خود به واسطه آن ها، این افکار را تماشا می کنیم که در رفت و آمدند، بدون اینکه اجازه دهیم ما را به سمت خود بکشند.

زمانی که تمرکزمان متوجه چیز خاصی نیست یا کارهایمان را به طور خودکار انجام می دهیم. مثل وقتی که نمی فهمیم چطور از محل کار تا خانه رانندگی کردیم، آشپزی یا پیاده روی کردیم یا هر کار دیگری که در طی آن، ذهنمان در دنیایی دیگر سیر می کند. این شبکه مسئول اصلی نشخوار فکری شناخته می شود؛ یعنی هر قدر پرکارتر باشد، نشخوار فکری بیشتر می شود.

«رامین» سال گذشته مادرش را از دست داد. قبل از آن، رامین به مادرش قول داده بود شب زودتر به خانه برود اما بیرون رفتن با دوستان را ترجیح داد و زمانی به خانه برگشت که دیر شده بود. او دائما داستانی را از شام خوردن یا وقت گذراندن با مادرش می سازد و نشخوار همیشگی این داستان های خیالی، او را به افسردگی کشانده است.

لغت نامه دهخدا نشخوار را این چنین معنی کرده است: «نیم جویده که جانوران دوباره به دهان آورده، بخورند». این دقیقا همان کاری است که ما، زمانی که درگیر نشخوار فکری هستیم، با افکار مربوط به گذشته انجام می دهیم؛ آن ها را بالا می آوریم، طعم تلخشان را می چشیم و دوباره فرومی بریم و برای مدتی طولانی، بارها و بارها این چرخه را تکرار می کنیم.

تمام روز، زمانی که شام می پزد، مطالعه می کند یا قبل از خواب، سناریوهای مختلف را از اتفاقی که فقط چنددقیقه بوده، بازسازی می کند و در تلاش است تا حس حقارتی که در واقعیت گرفته، با حس پیروزی خیالی جایگزین کند.

در طول ذهن آگاهی یاد می گیریم که توجهمان را سروسامان دهیم، آن را به اهداف یا کارهایی که در لحظه داریم معطوف کنیم و از آدمی که با افکار تصادفی و گاه وبیگاه، منفعلانه به این طرف و آن طرف پرتاب می شود، فاصله بگیریم.

آیا شما درگیر نشخوار فکری هستید؟

***

حتما شما هم عبارت «گذشته ها گذشته» را زیاد شنیده اید یا برای دیگران تکرار کرده اید؛ اما چقدر با نشخوار فکری به خاطرات تلخ گذشته اجازه داده ایم «حالِ» حالِمان را بد کنند؟

تصویربرداری های مختلف از مغز نشان داده مدیتیشن مبتنی بر ذهن آگاهی، ساختار، میزان فعالیت و حتی اندازه برخی مناطق مغز را تغییر می دهد. یکی از این ساختارها، شبکه پیش فرض مغز یا همان DMN، شبکه ای بزرگ در مغز انسان است که عهده دار آن چیزی است که در زمان بیکاری به آن می پردازیم؛

پژوهش های علمی گسترده، تاثیر فوق العاده مثبت تمرین مداوم ذهن آگاهی بر کنترل نشخوار فکری را نشان داده اند. مجموعه تکنیک های علمی ذهن آگاهی، «مدیتیشن مبتنی بر ذهن آگاهی» نامیده می شود و از اثربخش ترین روش های ذهن آگاهی است.

مجله موفقیت : شماره 424

منبع: https://www.movafaghiat.com/darmane-noshkhare-fekri-ba-zehn-agahi/

البته زمان هایی در زندگی وجود دارند که مجبوریم با افکار منفی و خاطرات دردناک روبه رو شویم؛ زمان هایی که سوگوار عزیز ازدست رفته ای هستیم، حسرت فرصت هایی را می خوریم که دیگر بازنمی گردند یا درگیر تناقض و آشفتگی هستیم و اینکه به خودمان اجازه دهیم رنج این موقعیت ها را بچشیم، قدم بزرگی در فرآیند تسکین این رنج هاست؛