بروزرسانی: 26 آذر 1404
معرفی و دانلود کتاب این فیلم ساز شاعر نقاش عروسک ساز مستندساز افسانه پرداز شعبده باز: سینمای سرگئی پاراجانف | روبرت صافاریان
از میان آثار مطرح سرگئی پاراجانف می توان به فیلم های درخشانی چون «دومکا»، «خانم اول»، «آندریش»، «گل روی سنگ» و «سایه های اجداد فراموش شده» اشاره کرد.
پیش گفتار
یک زندگی نامه ی کوتاه
فصل یک: سایه های نیاکان فراموش شده ی ما
فصل دو: رنگ انار
فصل سه: افسانه ی قلعه ی سورام
فصل چهار: فیلم های مستند: حسرت دنیایی ازدست رفته
فصل پنج: عاشق غریب
فصل شش: هنر پاراجانف و هنر قومی
مؤخره: پریمیتیویسمِ سینماییِ پاراجانف
پیوست ها
مصاحبه ی ران و دروتی هالووی با سرگئی پاراجانف
وقایع نگاری زندگی پاراجانف
فیلم شناسی سرگئی پاراجانف
منابع مهم درباره ی سینمای پاراجانف
منبع: https://www.ketabrah.ir/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%DB%8C%D9%86-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D8%B3%D8%A7%D8%B2-%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1-%D9%86%D9%82%D8%A7%D8%B4-%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DA%A9-%D8%B3%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%81%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2-%D8%B4%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%B2/book/68581
زمانی که با اثری برجسته از یک سینمای ملی مواجه می شویم، در صورت ناآشنایی با زمینه های فرهنگی و تاریخی ای که اثر در دل آن ها خلق شده، احتمالاً حظ چندانی از تماشای آن نخواهیم بُرد؛ یا دست کم، به تعبیر روبرت صافاریان، با نوعی «حیرت زدگی» و «غافل گیری» به دیدنِ آن خواهیم نشست. البته این گفته نه فقط در مورد آثار سینمایی، بلکه اساساً در باب تمام تولیدات هنری و ادبی صادق است. با این حال، از آن جا که سینما در مقایسه با شعر، موسیقی، نقاشی و اغلب مدیوم های هنری دیگر (به استثنای رمان) خصلت به مراتب اجتماعی تری دارد، می باید در مواجهه با آن به نحو مؤکدتری به مسئله ی بیان شده در سطور پیشین دقت کنیم.
بنابراین، با توجه به گفته های فوق، کتاب این فیلم ساز شاعر نقاش عروسک ساز مستندساز افسانه پرداز شعبده باز هم برای مخاطبین عامی که به دنبال آشنایی اولیه با پاراجانف جهت فهم بهتر آثار او هستند مناسب است، و هم برای مخاطبین حرفه ای تری که خواهان سیری عمیق در سینمای یکی از پیچیده ترین فیلمسازانِ قرن بیستم اند.
با سرگئی پاراجانف بیشتر آشنا شویم
«زندگی مؤلف»، «تاریخ سینما»، «سینمای کیارستمی به روایت روبرت صافاریان»، «تهران - شمال»، «سکوت در بلندگوها: مقاله هایی درباره ی صدا در سینما»، «آبان، روز آتش»، «تهران در عکس».
در بخشی از کتاب این فیلم ساز شاعر نقاش عروسک ساز مستندساز افسانه پرداز شعبده باز می خوانیم
سرگئی پاراجانف (Sergei Parajanov) کارگردان ارمنی تبار بزرگ سینمای روسیه در قرن بیستم بود. وی به سال 1924، در شهر تفلیس (واقع در جمهوری گرجستان) دیده به جهان گشود. پدر و مادر سرگئی، هر دو از اهالی هنرِ نمایش بودند؛ امری که بی شک تأثیری به سزا در شکل گیری تمایلات هنری در نهاد پاراجانف داشت.
رفتار دمدمی مزاج پاراجانف عامل دیگری بود که تولید را به عقب می انداخت. او گاهی بدون دلیل سر صحنه حاضر نمی شد، یا تقاضاهای عجیب وغریب داشت. مثلاً اصرار داشت که باید یک لاما (شتر یک کوهان امریکای لاتینی) در فیلم باشد و مسئولان وقت استودیو «آرمن فیلم» با دشواری زیاد آن را برایش فراهم کردند و اکنون در فیلم هست. یا تقاضا می کرد که اسباب و اشیایی که در فیلم دیده می شوند باید اصل باشند و در مواردی آن ها را از مرکز کلیسای ارمنی یعنی اجمیادزین برایش می آوردند. وازگن اول، جاثلیق وقت ارمنیان، در این زمینه به خوبی با او همکاری می کرد.
دوست داران مباحث سینمایی مخاطبین عام کتاب این فیلم ساز شاعر نقاش عروسک ساز مستندساز افسانه پرداز شعبده باز، و علاقه مندان به سینمای روسیه، مخاطبینِ خاصِ آن اند.
با روبرت صافاریان بیشتر آشنا شویم
صحنه های دیگری از فیلم در کاخِتی گرجستان گرفته شده اند و سرانجام بخش های دیگری در شهر قدیمی باکو. کار در این لوکیشن های متنوع هر یک مشکلات تدارکاتی خود را داشت که باعث می شد زمان تولید فیلم مرتب به درازا بکشد. اما پاراجانف اصرار داشت حتی الامکان در محل های واقعی فیلم برداری کند تا تصویر ملموسی از گذشته را بازسازی کند. صحنه های حمام که بخش کوچکی از آن ها به فیلم نهایی راه یافت، در استودیوِ فیلم سازی داوژنکو در کیف گرفته شد.
«از حیث هنری معدود اشخاصی وجود دارند که با سرگئی پاراجانف هم پایه باشند. من همیشه با توجه و علاقه ای وافر آثار او را تماشا کرده ام. شیوه ی تفکر او و شاعرانگیِ نقیضه آمیزِ سینمایش همواره من را به شوق می آورَد.»
کتاب این فیلم ساز شاعر نقاش عروسک ساز مستندساز افسانه پرداز شعبده باز مناسب چه کسانی است؟
سرگئی پاراجانف کارگردان بزرگِ سینمای شوروی در قرن بیستم بود. روبرت صافاریان، منتقدِ برجسته ی سینما، در کتاب این فیلم ساز شاعر نقاش عروسک ساز مستندساز افسانه پرداز شعبده باز کارنامه ی هنری این سینماگرِ برجسته را به طور کامل مورد بررسی قرار داده است.
درباره کتاب این فیلم ساز شاعر نقاش عروسک ساز مستندساز افسانه پرداز شعبده باز
سینمای سرگئی پاراجانف مثالِ خوبی برای توضیح این مطلب است. این سینماگر برجسته ی روسی - ارمنی اغلب آثار مهم خویش را در زمان حاکمیت حزب کمونیست بر شوروی ساخت و به اکران رسانید. آشنایان با تاریخ معاصر جهان به خوبی از وضعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگیِ حاکم بر سراسر اقلیم شوروی در طول قرن بیستم، آگاهند. بخش اعظمی از تلاش های حکومت کمونیستیِ شوروی در این دوره، معطوف بود به کنترل همه جانبه ی آثار ادبی و هنری ای که در سرزمین شوراها خلق می شدند. این کنترل غالباً از طریقِ توسل به شدیدترین سانسورها اِعمال می شد. ناگفته پیداست که بدون توجه به این واقعیت، نمی توانیم به درکی درست از آثار هنرمندانی نظیر سرگئی پاراجانف دست یابیم. کمااینکه چنین نیز شده. پاراجانف در کشور ما هنرمندی نام آشنا و شناخته شده است. با این حال، آثار او، هرگز چنان که باید و شاید، مورد اقبال مخاطبین ایرانی واقع نشده اند. امری که اگر نه تماماً، دست کم تا حد زیادی، معلول ناآشنایی مخاطب ایرانی با پیش زمینه های سیاسی و تاریخی آثار پاراجانف بوده است.
در تمام این مدت پاراجانف با مسکو مکاتبه داشت و از مسئولان سینمایی ارمنستان شاکی بود. نامه ای موجود است که از مسکو به مسئولان «آرمن فیلم» دستور داده شده که کاری به کار او نداشته باشند. او همچنین خواهان این شد که فیلمش در کیف تدوین شود چون تدوینگرش ماریا پونومارنکو در کیف زندگی می کرد و نمی خواست به او زحمت سفر به ارمنستان را بدهد. البته شاید هم این اصرار برای این بوده که در مدت تدوین از مسئولان سینمایی ارمنستان دور باشد.